Nitric Acid: สารเคมีอเนกประสงค์ที่ไม่ใช่แค่กรดธรรมดา!

หากพูดถึงสารเคมีอุตสาหกรรมที่มีความสำคัญอย่างยิ่งและถูกนำมาใช้ในวงกว้างหลากหลายด้าน คุณจะนึกถึงสารตัวไหนกัน? โซเดียมไฮโดรไรด์? แอมโมเนีย? หรืออาจจะเป็นกรดซัลฟูริก? ในวันนี้ เราจะพาทุกท่านไปทำความรู้จักกับ “Nitric Acid” หรือที่เรียกว่า กรดไนตริก ซึ่งเป็นสารเคมีที่มีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมมากมาย

Nitric acid เป็นกรดแก่ชนิดหนึ่ง มีสูตรเคมี HNO₃ และมักพบอยู่ในรูปของน้ำละลายที่มีความเข้มข้นต่างๆ ตั้งแต่ 50% ถึง 98% Nitric acid เป็นสารเคมีที่ไม่มีสีหรือเป็นสีเหลืองอ่อน ขึ้นอยู่กับความเข้มข้น และมีกลิ่นฉุนอย่างรุนแรง

คุณสมบัติเด่นของกรดไนตริก

Nitric acid มีสมบัติเด่นหลายประการที่ทำให้ถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ ได้แก่:

• เป็นตัวออกซิไดซ์ที่แข็งแรง: Nitric acid สามารถทำปฏิกิริยาออกซิไดส์กับสารหลายชนิด ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี เช่น การสลายธาตุโลหะบางชนิด หรือการเปลี่ยนกลุ่มฟังก์ชันในโมเลกุลอินทรีย์

• ความสามารถในการละลายสูง: Nitric acid สามารถละลายสารต่างๆ ได้หลากหลาย อาทิ โลหะ, สารอนินทรีย์, และแม้กระทั่งสาร hữu機บางชนิด

• สมบัติเป็นกรดที่รุนแรง: Nitric acid มีค่า pH ต่ำ ทำให้สามารถทำปฏิกิริยากับเบสและสารอื่นๆ ได้อย่างรวดเร็ว

Nitric Acid: คู่หูของอุตสาหกรรมหลากหลาย

จากคุณสมบัติที่โดดเด่น Nitric acid จึงถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ มากมาย ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็นกลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้

• อุตสาหกรรมการผลิตปุ๋ย: Nitric Acid เป็นส่วนประกอบสำคัญในการผลิตปุ๋ยไนโตรเจน อาทิ แอมโมเนียมไนเทรต (Ammonium Nitrate) และแคลเซียมไนเตรท (Calcium Nitrate) ซึ่งเป็นปุ๋ยที่ช่วยส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช

• อุตสาหกรรมการผลิตวัตถุดิบระเบิด: Nitric Acid ใช้ในการผลิตไนโตรกลีเซอรีน (Nitroglycerin) ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญในระเบิด และถูกนำไปใช้ในงานก่อสร้าง, การทำเหมืองแร่, และอุตสาหกรรมอื่นๆ

• อุตสาหกรรมการผลิตสีและ thuốc nhuộm: Nitric Acid ใช้ในการผลิตสีและ thuốc nhuộm ที่มีสีสันสดใส ซึ่งนำไปใช้ในอุตสาหกรรมสิ่งทอ, อุตสาหกรรมยานยนต์, และอุตสาหกรรมอื่นๆ

• อุตสาหกรรมโลหะ: Nitric Acid ถูกนำมาใช้ในการกัดกร่อนและกำจัดคราบสกปรกจากพื้นผิวโลหะ ซึ่งช่วยให้โลหะมีคุณสมบัติที่ดีขึ้น

การผลิต Nitric Acid: กระบวนการที่ละเอียดลออ

Nitric acid ถูกผลิตขึ้นผ่านกระบวนการที่เรียกว่า “Ostwald Process” ซึ่งเป็นกระบวนการทางเคมีที่ค่อนข้างซับซ้อน มีขั้นตอนหลักๆ ดังนี้:

1. การออกซิไดซ์แอมโมเนีย: แอมโมเนีย (NH₃) จะถูกทำปฏิกิริยากับออกซิเจน (O₂) ในอุณหภูมิประมาณ 800-900 °C เพื่อให้เกิดไนตริกออกไซด์ (NO)

2. การออกซิไดซ์ไนตริกออกไซด์: ไนตริกออกไซด์จะถูกทำปฏิกิริยากับออกซิเจนอีกครั้งในอากาศเพื่อให้เกิดไดไนโตรเจนเตทราออกไซด์ (N₂O₄)

3. การละลายและการปรับความเข้มข้น: N₂O₄ จะถูกละลายลงในน้ำ เพื่อให้เกิด Nitric Acid และ N₂O₄ จะแยกตัวเป็น NO₂ ซึ่งจะทำปฏิกิริยากับน้ำอีกครั้งเพื่อสร้าง HNO₃

ความปลอดภัยในการใช้ Nitric Acid: เรื่องที่ไม่ควรมองข้าม!

Nitric acid เป็นสารเคมีที่มีอันตรายค่อนข้างสูง ดังนั้น การจัดการและการใช้งานจึงต้องระมัดระวังอย่างยิ่ง

• การสัมผัส: Nitric acid สามารถทำให้เกิดการระคายเคืองผิวหนัง, ดวงตา, และระบบทางเดินหายใจ

• การสูดดม: การสูดดมไอของ Nitric acid อาจก่อให้เกิดอาการไอ, หอบหืด, หรือปอดอักเสบ

• การกิน: การกิน Nitric Acid เข้าไปจะทำให้เกิดอาการแสบร้อนในกระเพาะอาหาร, อาเจียน, และอาจถึงแก่ชีวิต

มาตรการความปลอดภัยในการใช้งาน Nitric acid

• สวมใส่เสื้อผ้าปกป้องร่างกาย, ถุงมือยางที่หนา, แว่นกันสารเคมี, และหน้ากาก

• ทำงานในพื้นที่ที่มีระบายอากาศดี

• เก็บ Nitric Acid ในภาชนะที่ทำจากวัสดุที่ทนต่อกรด

• หลีกเลี่ยงการผสม Nitric acid กับสารเคมีอื่นๆ ที่อาจเกิดปฏิกิริยาน่าอันตราย

Nitric Acid เป็นสารเคมีอเนกประสงค์ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในอุตสาหกรรมต่างๆ
โดยต้องใช้ความระมัดระวังในการจัดการและใช้งานให้ถูกต้องตามมาตรฐานความปลอดภัย

---